Uurtarieven zzp’ers in kunsten structureel te laag
De helft van de zzp’ers die in de kunsten werken, verdient netto 28 euro per uur of minder. Bijna 33 procent verdient minder dan 15 euro per uur. Dat blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau Lahaut, gebaseerd op cijfers van het CBS en Stichting Economisch Onderzoek.
Het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp) dat werkzaam is in de kunsten is volgens het CBS in de periode 2010-2016 met 37% gestegen. Tegelijkertijd is het aantal banen gedaald met 10%. Uit onderzoek van de Stichting Economisch Onderzoek (SEO), Karakteristieken en tarieven van zzp’ers uit 2018, is binnen de kunstensector ruim 70% werkzaam als zzp’er. Dat komt neer op 59.000 zzp’ers in 2017. De helft van hen verdient 28 euro netto per uur en een derde minder dan 15 euro, zo berekende onderzoeksbureau Lahaut.
Daarmee zijn zzp’ers in de kunstensector beduidend minder goed af dan zzp’ers in het algemeen. Van alle zzp’ers in Nederland verdient de helft netto 36 euro per uur en 15 procent minder dan 15 euro. Alleen in de zorg liggen honoraria in de onderste regionen nog lager.
Intrinsieke motivatie
Het onderzoek laat ook zien dat mensen met een vaste baan in de kunstensector meer verdienen dan freelancers. En die freelancers die wel goed verdienen, krijgen nog altijd een stuk minder dan de tien procent beste verdieners in andere sectoren.
‘Het is de vraag of met name het werken met een vast bedrag als honorarium (fixed fee) niet te vaak ongunstig uitpakt voor zzp’ers’, concludeert het Lahaut-rapport. ‘Het lijkt erop dat het honorarium niet in relatie staat met de tijd die aan een opdracht wordt besteed. Werken in de sector kunst levert duidelijk geen hoog inkomen op. Het is de intrinsieke motivatie die een grote drijvende kracht vormt voor de zzp’er.’
Aanzienlijke groep
De onderzoekers zien dat er een nieuwe werkende onderklasse ontstaat: ‘Waar we eerder vaak nog dachten aan de enkeling die als zzp’er tegen zeer laag uurtarief zijn creatieve diensten aanbood, kunnen we dit niet langer beschouwen als een probleem van de enkeling, maar spreken we over een aanzienlijke groep die zich al werkend langdurig in de onderkant van de markt zullen ophouden- met alle maatschappelijke gevolgen van dien.’
Het enige positieve dat de onderzoekers zien is dat het probleem nu wordt onderkend door de Raad voor Cultuur en dat er met initiatieven als de Fair Practice Code de eerste schreden worden gezet naar een realistisch salaris voor werkenden in de cultuursector.
Zie ook een artikel in Trouw en het complete rapport op bureau-lahaut.nl.
Fotocredit: Opvoering van The Zoo Stroy van Edward Albee (CC/Charles Betz)