Arbeidsmarktagenda Culturele en Creatieve Sector: een update
De uitvoering van de Arbeidsmarktagenda Culturele en Creatieve Sector is goed op gang. Hieronder een update van de actuele stand van zaken.
Wat voorafging
Na de analyse en het advies van de SER en de Raad voor Cultuur over de arbeidsmarkt in onze sector kwam er een sectorale Arbeidsmarktagenda tot stand. Met behulp van aanjagers zorgde de Regiegroep[1] ervoor dat in elk van die agendapunten ook daadwerkelijk beweging kwam. Het Ministerie van OCW stelde hier ook geld voor beschikbaar, zorgvuldig beheerd door de afzonderlijke stichting (SMACC). Als verantwoordelijk penvoerder ondersteunde Kunsten92 zowel de Regiegroep als de stichting SMACC. De Arbeidsmarktconferentie in TivoliVredenburg in januari 2019 was een eerste moment van opleveren, verantwoording afleggen en sectorbreed communiceren over het vervolg.
Wat er na TivoliVredenburg gebeurde
Na de werkconferentie werden vele agendapunten uit de Arbeidsmarktagenda verder uitgevoerd en honoreerde de minister van OCW voor een belangrijk deel voorstellen voor de komende cultuurnotaperiode[2]. In samenwerking met aanjagers werden verschillende activiteiten in gang gezet; bijvoorbeeld met Kunsten92 rond fair practice, met CJP rond marktstimulering of met Federatie Creatieve Industrie rond opdrachtgeverschap (project Idols*).
Met Cultuurconnectie en Kunstenbond als penvoerders onderzoekt de sector serieus de opties van pensioen voor ZZP’ers. Er is een samenwerkingsverband van 22 belangenorganisaties van werkenden gevormd: de Creatieve Coalitie. De Kunstenbond trok de kar om de mogelijkheid voor collectief onderhandelen voor ZZP’ers te vergroten en ook hier zit nu beweging in.
Wie organiseert dit?
De Regiegroep zal opgaan in het structurele Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst (PlatformACCT). Daarin zijn de huidige partijen van de Regiegroep aangesloten, maar ook het kunstvakonderwijs, de landelijke steuninstellingen cultuur en de VNG zijn uitgenodigd. De georganiseerde opdracht-/werkgevers en opdracht-/werknemers (sociale partners) vervullen hierin een speciale rol. Zij kunnen, mits voldoende gemandateerd, tot feitelijke afspraken komen die wederzijdse achterbannen binden en convenanten afsluiten met de overheden.
De formele inrichting van PlatformACCT is nog in ontwikkeling. De sociale partners werken aan hun eigen organisatie en representativiteit, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van de Creatieve Coalitie. In de organisatievorm wordt voor onze sector rekening gehouden met het diffuse landschap van opdrachtgevers, werkgevers, werknemers en opdrachtnemers. Regelmatig wisselen die rollen en scheidslijnen zijn lang niet altijd scherp. Er komt een klein bureau dat het platform en het door sociale partners daarbinnen gevormde beraad ondersteunt.
Wie vormen het bestuur?
Voor het structurele platform komt er een externe onafhankelijke voorzitter en voor het bureau een directeur. Tot die tijd treedt Erik Akkermans op als kwartiermaker en tevens interim-voorzitter, aangezien prof. Evert Verhulp zijn rol als voorzitter van de Regiegroep wegens zijn drukke werk aan de UvA moest neerleggen. Voorlopig functioneert er een klein kernteam als een soort dagelijks bestuur: de aanjagers van het Agendapunt ‘Sociaal Arrangement’: Caspar de Kiefte (Kunstenbond) en Jan Brands (Federatie Cultuur). Wim Kronemeijer, met kennis van de sociale infrastructuur, verzorgt het secretariaat. Hester Swaving helpt ons met het managen van de verschillende projecten. Nancy van Oorschot zorgt als communicatieadviseur voor de communicatie over de voortgang van het Platform en de activiteiten rondom de agendapunten in de Arbeidsmarktagenda.
Is er echt beweging?
Minister van Engelshoven stelt voor de Arbeidsmarktagenda 2019 en 2020 middelen beschikbaar en zal dat ook structureel doen als de Kamer de begroting goedkeurt. Het kernteam zorgt nu voor voldoende inhoud en begroting per project en gaat hiermee aan de slag. Per agendapunt wordt de betrokkenheid vanuit de sector vergroot door behalve met aanjagers ook met breder samengestelde werkgroepen te werken. In zogenoemde ‘Kenniskamers’ kunnen over de hoofdthema’s zoals ‘Verdienvermogen’ of ‘Professionele ontwikkeling’ kennis en ervaring worden uitgewisseld. Binnenkort volgt een update met méér concrete informatie per agendapunt: wat is er al gebeurd en wat staat nog op de agenda? Bijvoorbeeld: de plannen voor een structurele voorziening die ‘permanent leren en ontwikkelen’ in de sector moet faciliteren.
Wordt het nog wat met de fair practice?
Het is heel verheugend dat de ‘fair practice code’ van Kunsten92 zo stevig wordt omarmd door de sector. De minister, provinciebesturen en colleges van grote gemeenten doen er ferme uitspraken over en koppelen hier subsidievoorwaarden aan. Minder vrolijk is dat de benodigde middelen hiervoor[3] slechts beperkt of helemaal niet erbij worden geleverd. Geringere eisen aan de omvang of het aantal producties helpen dan wel, maar in de praktijk leidt dit tot omzetverlies voor instellingen en tot verlies van werk en inkomen voor werkenden.
Deze spagaat voor verantwoordelijken en belangenbehartigers kan tot spanningen leiden in de sector. De hoop is echter dat de fantastische samenwerking die in een zeer brede coalitie van de gesubsidieerde en ongesubsidieerde sector tot stand kwam rondom de Arbeidsmarktagenda – van bibliotheken tot ontwerpersorganisaties en van poppodia tot schrijvers en journalisten – helpt om deze issues gezamenlijk (en mét overheden en fondsen) aan te pakken. Het Platform heeft inmiddels een vragen- en referentielijst gereed als hulpmiddel voor de Raad voor Cultuur en andere beoordelaars om serieus naar het onderdeel ‘fair practice’ in de beleidsplannen van instellingen te kunnen kijken. Het oordeel is aan hen.
Méér weten?
Wilt u meer weten over het Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst? Neem dan contact met ons op via info@platformacct.nl.
[1] De Regiegroep is breed samengesteld. Hierin zitten leden namens georganiseerde werk-en opdrachtnemers, werk- en opdrachtgevers, Kunsten92, SER, Raad voor Cultuur, OCW, fondsen, Akademie van Kunsten.
[2] Zie Kamerbrief ‘Uitgangspunten Cultuurbeleid 2021-2024’ https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/kunst-en-cultuur/documenten/beleidsnota-s/2019/06/11/uitgangspunten-cultuurbeleid-2021-2024
[3] SiRM rapport Op weg naar het nieuwe moraal. Minimale meerkosten van de toepassing van de Fair Practice Code in de culturele en creatieve sector. https://smacc.nl/studie-naar-fair-practice-code-in-creatieve-sector-online/