Arbeidsvoorwaarden

3.3 Stel modelreglementen op voor vrijwilligers, stagiairs en werkervaringsplaatsen

Wanneer is de inzet van vrijwilligers op zijn plaats?

In de kunst-, cultuur- en creatieve sector zijn veel vrijwilligers en stagiairs werkzaam. Maar wat is hun rol precies en klopt het wel dat zij niet of nauwelijks worden betaald? Vormen zij een verrijkende toevoeging of verdringen zij betaalde werknemers?

Poppodia werken van oudsher met veel vrijwilligers, weet Kees Lamers van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF). ‘Gemiddeld, over alle poppodia gerekend, is iets minder dan 60 procent vrijwilliger. Bij de schouwburgen is dat 20 procent, maar die worden dan ook steviger gefinancierd.’

Lamers was aanjager van het agendapunt dat de positie van vrijwilligers, stagiairs en werkervaringsplaatsen in de culturele en creatieve sector onderzocht. In het kader van dit punt doet de Boekmanstichting onderzoek naar het aandeel vrijwilligers, stagiairs en werkervaringsplaatsen (samengevat als VSW’ers) in de culturele en creatieve sector. Het onderzoek moet onder meer uitwijzen of het aantal vrijwilligers is toegenomen sinds de bezuinigingen in de cultuursector in 2011.

‘Het is erg lastig om vast te stellen wanneer de verhouding tussen arbeidskrachten en vrijwilligers niet meer klopt’, zegt Lamers. ‘Er zijn binnen de kunst- en cultuursector ongetwijfeld situaties te vinden waar sinds de bezuinigingen van 2011 betaald werk nu door vrijwilligers wordt gedaan om de voorziening in stand te houden. Maar of een econoom dat verdringing noemt en of dat op grote schaal gebeurt?’ Het onderzoek van de Boekmanstichting moet daar enig inzicht in verschaffen.

Modelovereenkomsten

Nadat de feiten in kaart zijn gebracht, is het doel om de inzet van vrijwilligers, stagiairs en werkervaringsplaatsen binnen de culturele en creatieve sector verder te professionaliseren.
Om daar grip op te krijgen heeft de VNPF modelreglementen in de sector onder de loep genomen. Lamers: ‘We hebben een inventarisatie gemaakt van alle modelovereenkomsten voor vrijwilligers en stagiairs die er beschikbaar zijn in de kunst-, cultuur en creatieve sector. In zo’n overeenkomst staan bijvoorbeeld afspraken over hoe je met elkaar omgaat, welke vergoedingen er worden verstrekt, hoe vaak je diensten draait en wat je rechten en plichten zijn.

‘We hebben verzameld wat er is, dat in kaart gebracht en door Stadhouders Advocaten juridisch  laten toetsen om te bekijken of de overeenkomsten nog voldoen aan de huidige wet- en regelgeving en of er misschien dingen in ontbreken. Als dat zo is gaan we daar suggesties voor doen. En mochten er bepaalde sectoren of deelsectoren zijn waar helemaal geen modelovereenkomsten of -contracten bestaan, dan gaan we die ontwikkelen.’
Het uiteindelijke effect daarvan moet het einde zijn van de race to the bottom waarbij vrijwilligers, stagiairs en werkervaringsplaatsen betaalde werkenden verdringen van de arbeidsmarkt.

Aanjager

Kees Lamers
Beleidsmedewerker VNPF