Verdienmogelijkheden
2.3 Versterk gebruik intellectuele eigendomsrechten
Hoe zorgen we dat iedereen gebruik maakt van zijn copyrights?
Het auteurs- en naburig recht is een belangrijke inkomstenbron voor creatieven. Maar lang niet iedereen is zich daarvan bewust. Een drietal filmpjes moet helpen daar verandering in te brengen.
Dat schrijvers, kunstenaars, fotografen en filmers auteursrecht op hun werk hebben is algemeen wel bekend. Maar dat bijvoorbeeld ook websites, apps, bouwtekeningen en redevoeringen auteursrechtelijk zijn beschermd is misschien al minder gemeengoed. Daarnaast zijn ook de inspanningen van uitvoerend kunstenaars (acteurs, musici, artiesten), muziekproducenten, filmproducenten en omroeporganisaties beschermd via het naburig recht.
Om binnen de sector meer bekendheid te geven aan deze rechten, kregen Arjen Sinninghe Damsté en Randy Oost, twee recent afgestudeerden van de Filmacademie, de opdracht korte filmpjes te maken. Daarin worden de beginselen van het auteurs- en naburig recht voor creatieven uitgelegd.
‘Met dit project hebben we filmmateriaal gecreëerd dat breed binnen de creatieve sector kan worden ingezet’, zegt Pim van Klink, voorzitter van de Federatie Auteursrechtbelangen. ‘De filmpjes kunnen worden aangeboden aan kunstopleidingen, beroepsverenigingen voor kunstenaars en andere platforms waarmee creatieven kunnen worden bereikt.’
De Stichting Federatie Auteursrechtbelangen – organisatie voor auteursrecht en naburige rechten is een samenwerkingsverband tussen het Platform Makers, het Platform Creatieve Media Industrie en VOI©E. Het Platform Makers wordt gevormd door een twintigtal beroeps- en belangenorganisaties van auteurs en uitvoerende kunstenaars. Het Platform Creatieve Media Industrie bundelt de krachten van bestaande uitgevers- en producentenorganisaties. In VOI©E zijn alle 17 in Nederland actieve collectieve beheersorganisaties (CBO’s) verenigd. CBO’s zijn intermediairs tussen rechthebbenden en gebruikers van beschermde werken en prestaties. Voorbeelden van zulke organisaties zijn Buma/Stemra, Pictoright, Stichting Reprorecht en Lira.
Van Klink: ‘In de korte films worden de basisprincipes van het auteurs- en naburig recht uitgelegd. Ook wordt aandacht besteed aan veel voorkomende valkuilen en uitglijders. En er wordt gewezen op mogelijkheden om gebruik te maken van de recente Wet op het Auteurscontractenrecht met de bijbehorende geschillencommissie.’
‘De waarde van het auteursrecht’
Dit is de titel van een boekje en twee animatiefilms die zijn gemaakt in opdracht van Platform Makers, het samenwerkingsverband van beroepsorganisaties en vakbonden voor auteurs en artiesten.
Op 10 oktober 2019 overhandigde voorzitter Erwin Angad-Gaur van Platform Makers beide uitgaven tijdens een debat in het Haagse Nieuwspoort aan Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media bij het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Daarnaast lanceerde Platform Makers de webpagina www.auteursrechtuitleg.nl, met een korte uitleg van het auteurs- en naburig recht. De animaties kwamen tot stand dankzij een bijdrage van het ministerie op voorspraak van de Regiegroep Arbeidsmarktagenda Culturele en Creatieve Sector.
Groter dan de bouw
Erwin Angad-Gaur, voorzitter Platform Makers: ‘Het auteursrecht lijkt aanweziger en dichterbij dan ooit. Maar toch is het – in al zijn details en nuances – vaak onbekend bij zowel beleidsmakers als consumenten, gebruikers en veel makers zelf. De auteursrechtrelevante sectoren zijn goed voor 6% van het Nederlandse bruto binnenlands product en 7,4% van de totale werkgelegenheid in ons land. De sector is van groter economisch belang dan de bouw, maar de auteurs en artiesten op wiens werk de sector gebouwd is verdienen volgens elk onderzoek bijzonder slecht. Ze profiteren nauwelijks mee en moeten al te vaak al hun rechten overdragen aan exploitanten. Dat moet en kan beter.’
Eerlijke contracten zijn noodzaak
Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zei: ‘Voor een gezonde culturele en creatieve sector moeten we het makerschap aantrekkelijk houden door eerlijke contracten. Vooral voor jonge en beginnende makers is voorlichting hierover heel belangrijk. En daar zijn deze toegankelijke en heldere filmpjes geknípt voor. Alleen voorlichting is natuurlijk niet genoeg. Ook opdrachtgevers moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Zij moeten de makers een eerlijke vergoeding betalen als ze hun werk willen gebruiken.’
Verspreiding
De animatiefilms en de uitgave ‘De waarde van het Auteursrecht’ zullen worden verspreid via het kunstvakonderwijs, journalistieke opleidingen en via de bij Platform Makers aangesloten makers-organisaties.
De films en de uitgave zijn online te vinden op www.platformmakers.nl.
Meer informatie over het auteurs- en naburig recht: www.auteursrechtuitleg.nl
Vervolgstappen
De Federatie Auteursrechtenbelangen start in najaar 2019 twee projecten op om dit agendapunt nog verder te brengen. Het gaat om een ‘Contentmaker game’ bewustzijn omtrent auteursrechten te creëren bij een jonge doelgroep, met name gericht op de groepen 6 tot en met 8 van het basisonderwijs. Het tweede is een marktonderzoek naar het effect van gerichte voorlichting aan frequente of langdurige illegale uploaders. Het doel is om de handhaving van auteursrecht te intensiveren en legaal gebruik beter te faciliteren, om daarmee het verdienvermogen van de sector te vergroten.
Aanjager
Pim van Klink
Federatie Auteursrechtbelangen